Du thuyền di sản Emperor Cruises Legacy Halong giới thiệu bộ sưu tập tranh dân gian Hàng Trống của chủ tịch CEO Lux Cruises ông Phạm Hà. Từ ngày 15 tháng 1 đến 15 tháng 2, dịp Tết cổ truyền Quý Mão, du thuyền Emperor Cruises Legacy Halong (www.emperorcruises.com) tái hiện Tết Bắc Bộ xưa và trưng bày tranh Hàng Trống của nghệ nhân Lê Đình Nghiên.
“Tôi trân quý giá trị di sản, mê đưa di sản văn hóa vào trải nghiệm để du khách cảm được văn hóa Việt Nam đã thôi thúc tôi tìm hiểu về dòng tranh dân gian của đồng bằng Sông Hồng như Đông Hồ, Hàng Trống và Kim Hoàng. Tôi đặc biệt mê mẩn với tranh Hàng Trống và có duyên gặp được nghệ nhân của làng tranh Hàng Trống – ông Lê Đình Nghiên.” Phạm Hà nói.
Dòng tranh Hàng Trống xuất hiện từ khoảng 400 năm trước và chịu ảnh hưởng rõ rệt của các luồng tư tưởng, văn hóa, tôn giáo giữa các vùng miền. Tranh Hàng Trống đã góp phần quan trọng trong quá trình phát triển nghề làm tranh dân gian Việt Nam.
Tại triển lãm trưng bày trên du thuyền có 30 bức tranh Hàng Trống của nghệ nhân Lê Đình Nghiên (người duy nhất nắm giữ bí quyết làm tranh Hàng Trống) xoay quanh chủ đề: Tranh thờ, tranh Tết, tranh thế sự… giúp người xem có cái nhìn tổng quát, sâu hơn về dòng tranh đặc biệt này.
Chủ đề tranh Tết, tranh thờ, tranh đời sống lễ hội của Đồng bằng Sông Hồng như “Tranh Công”, “Cá chép trông Trăng”, “Tố nữ”, “Ngũ hổ”, “Tứ bình ‘’, “Chợ Quê” “Canh nông vi bản”, “Hương chủ”… Do được làm bằng chất liệu giấy dó của Việt Nam có màu sắc vàng ấm áp nên càng để lâu tranh lại càng mang vẻ cổ kính. Thực tế, tranh dân gian trang trí rất dễ, bởi nó mang tính chúc tụng, may mắn. Không chỉ nhờ vào nét vẽ mà ngay màu sắc cũng nói lên điều đó.
Hình ảnh cũng rất gần gũi với đời thường thể hiện những ước muốn riêng của mỗi người. Đó là mong muốn no đủ, mạnh khỏe, trường thọ, hạnh phúc đến với gia đình mình trong năm mới.
Bộ “Tranh Công” hay “Cá chép trông Trăng” (Lý ngư vọng nguyệt) là những tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng của dòng tranh Hàng Trống. Tranh “Cá chép trông Trăng” đã đạt đến độ cao về mỹ thuật, sâu sắc, thâm thúy về ý nghĩa, đầm ấm gần gũi, tranh thể hiện ước nguyện cầu ấm no hạnh phúc và thành công.
Hay bộ tranh 4 tố nữ đánh đàn thổi sáo là những âm thanh cuộc sống trần gian gửi tới thế giới thần linh, ước nguyện có tiếng vui trong nhà, màu sắc tươi vui của ngày Tết. Tranh Công Táo, tranh Tứ Bình… mang ẩn ý vững chắc, cũng được nhiều người chuộng treo trong ngày Tết.
Đặc biệt tranh “Ngũ hổ” mỗi con một dáng vẻ: Con thì đứng, con thì ngồi, con cưỡi mây lướt gió…Từ những dáng hổ ngồi, hổ đứng, hổ cưỡi mây đến những ánh mắt, chòm râu, vẻ mặt, cùng khí thế toàn thân đều toát lên sức sống mãnh liệt của loài “chúa sơn lâm”.
Bức tranh hội đủ 5 sắc màu tượng trưng của ngũ hành, tương ứng với từng thế, dáng của hổ. Ngồi uy nghi giữa tranh là ông hổ màu vàng, xung quanh là 4 ông với 4 màu sắc khác nhau, đỏ, xanh, trắng, đen. Theo thuyết Âm dương Ngũ hành thì hành thổ là sự quy tàng của bốn hành kia trong chu kỳ vận động của Ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.
Trên đầu hổ vàng, dưới mặt trời đỏ rực rỡ có 7 chấm trắng là hình tượng của chòm đại hùng tinh. Chân hổ vàng trấn lên một miếng phù có ghi “pháp đại uy nỗ”. Hai bên hổ vàng: bên phải có 5 thanh kiếm, bên trái có 5 lá cờ lệnh.
Hình ảnh của cờ lệnh và kiếm trong tranh ngũ hổ thể hiện sức mạnh của thiên nhiên trong quy luật vận động của vũ trụ và sự tương tác với trái đất. Hỗ trợ cho khí phách của ngũ hổ là những đám mây vần vũ huyền ảo được vẽ ở phía trên và phía dưới là 2 tảng núi cách điệu đối xứng cho 2 ngài hổ đứng.
Nhiều người còn cho rằng: nhìn 5 “ông Ba mươi”, gợi cho người xem cảm giác về một lá bùa chú. Cũng có ý kiến cho rằng “ngũ hổ” thể hiện sự xum vầy đầy đủ vì thế treo tranh ngũ hổ cảm thấy yên tâm vì được che chở.
Nghệ nhân Lê Đình Nghiên cho hay: “Để giữ gìn giá trị cốt lõi của dòng tranh, tôi vẫn áp dụng cách làm của ông cha để lại từ hàng trăm năm như: In mộc bản, làm màu… Dòng tranh này có một sắc thái riêng, mộc mạc, đơn sơ và không theo một quy chuẩn nhất định về bố cục trong hội họa”.
“Tôi rất hạnh phúc giới thiệu bộ sưu tập dòng tranh Tết, tranh thờ dịp Tết cổ truyền Nhâm Dần cho du khách quốc tế và cả người Việt Nam yêu di sản văn hóa khi du ngoạn trên di sản thiên nhiên vịnh Hạ Long”. Phạm Hà, Chủ tích Lux Group nói.
“Triển làm này đưa những người yêu thích hội họa, nhất là giới trẻ đến gần hơn với dòng tranh dân gian, qua đó góp phần gìn giữ, phát triển giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam.”
“Nhất chữ, nhì tranh, tam sành, tứ mộc” là bốn thú chơi tao nhã của người Việt xưa. Và cho đến nay, chơi tranh dân gian vẫn là thú chơi mang đậm nét văn hóa Việt trong mỗi dịp tết đến
CEO Phạm Hà